Stress en burn out
Stressklachten ontstaan zodra we spanning voelen. Je hebt positieve stress en negatieve stress waarbij we spanning ervaren bij iets wat we leuk vinden; denk hierbij aan een achtbaan of op vakantie gaan. Of stress ervaren door iets negatiefs wat er met ons gebeurt. Denk hierbij aan een hoge werkdruk, ontslag, een overlijden van een naaste of geliefd huisdier, een ongeval etc. Stress op zich is niet ongezond zolang het maar tijdelijk is en we het goed aan kunnen. Het wordt een probleem als het ons overbelast of teveel wordt. Vaak hebben we dit in het begin niet eens door.
Wat is stress?
Zoals gezegd is stress spanning. Het ontstaat in de hersenen en kan getriggerd worden door een gebeurtenis van buitenaf zoals een ongeval, naar gesprek of angstige of spannende situatie maar het kan ook veroorzaakt worden door iets binnen in ons zoals onze gedachten. Denk hierbij aan gedachten als: als ik nou maar geen SOA heb opgelopen of stel dat hij echt weggaat als ik dat zeg! In ons lichaam ontstaat een stress reactie waarbij we een verschillende reactie op kunnen geven; vechten (met woorden of met je vuisten), vluchten (ik praat niet meer met jou) of vries reactie (black out, verstijven, niet meer weten wat je moet zeggen of moet doen).
Wat doet stress met je?
Vaak hebben mensen niet eens door dat ze last van stress hebben. Vooral als de stress langzaam wordt opgebouwd of als je in een omgeving bent waar het als ‘normaal’ wordt gezien. Denk hierbij aan gezinnen waar regelmatig wordt geschreeuwd tegen elkaar of ruzie is maar ook een werkgever waarbij van je verwacht wordt dat je altijd je werk afmaakt, normaal gevonden wordt om over te werken, veel druk is. Je krijgt dan last van lichamelijk en psychische stress symptomen maar je herkent het niet als stress.
Psychische stress kenmerken zijn:
Druk voelen, onrustig zijn
Moe zijn maar vaak niet goed kunnen slapen of wakker schrikken
Prikkelbaar zijn, snauwerig gedrag, snel ruzie maken
Overbelast voelen, je krijgt het niet af, het is nooit goed genoeg
Angst om te falen, perfectionisme of je heel verantwoordelijk voelen
Uitgeput zijn, heel veel slapen, nooit uitgerust voelen
Niet meer kunnen ontspannen
Geheugen en concentratieproblemen
Besluiteloosheid, geen keuze meer durven maken
Wantrouwen of achterdochtig worden
Verslavingsgedrag om te kunnen ontsnappen aan stress
Machteloosheid en/of neerslachtigheid
Wanneer ben je overspannen?
Je bent overspannen als de stress symptomen langer dan een aantal weken aanhouden en je merkt dat je niet meer goed tot rust kan komen. Dat het ontspannen bezig zijn je nog maar met moeite lukt en je eigenlijk het gevoel hebt dat ‘de boog constant gespannen staat’. Je krijgt moeite met dingen onthouden of je focus bij je werk houden. Een boek of stukken lezen lukt niet meer zo goed want als je iets gelezen hebt, weet je eigenlijk niet wat er staat. Je kan het nog maar met moeite onthouden of het begrijpen lukt niet meer zo goed. Je vergeet steeds vaker iets en je ervaart een opgejaagd gevoel. Vaak heb je problemen met slapen; of je slaap teveel of je slaapt te weinig of schrikt wakker in je slaap. Soms heb je last van nachtmerries. Herstel vanuit overspannenheid duurt gemiddeld een half jaar voordat je weer normaal kan functioneren.
Hoe herken je een burn-out?
Een burn-out is de vervolgstap van overspannen zijn. Bij overspannenheid is het ‘elastiekje’ heel ver uitgerekt, bij burn-out is het geknapt. Je stress systeem is kapot. Je kan nog niet eens meer goed je bed uit komen. Een boterham aan de aanrecht smeren is een hele opgave. De batterij is niet alleen leeg maar ook kapot. Dit is ernstig en herstel vanuit een burn-out duurt gemiddeld 1 tot 2 jaar. Vaak word je niet meer helemaal de oude. Bepaalde dingen kan je niet meer goed aan en je zal je leefstijl drastisch moeten veranderen.
Mensen merken overspannenheid en burn-out pas als het al te laat is. Pas dan beginnen ze te merken dat ze niet meer zo goed kunnen functioneren en dat het ze niet goed gaat. Je lichaam en psyche beginnen ernstige klachten te krijgen en je merkt dat het je het zelf niet meer kan verhelpen.
Vraag hulp! Neem contact op voor hulp en begeleiding bij stressklachten.
Depressie en somberheid
Wat voelen mensen die depressief zijn? Vaak is dit moeilijk te begrijpen als je zelf geen aanleg voor depressieve gevoelens hebt. Waaraan kan je depressieve gevoelens herkennen?
Onbegrepen voelen leidt tot eenzaamheid.
Gevoelens van eenzaamheid, er alleen voor staan, zijn sterk bij depressieve gevoelens. Dit kan worden versterkt door reacties uit de omgeving van mensen die zeggen: “joh je hebt het zo goed, je hebt helemaal geen reden om depressief te zijn. Je zou dankbaar moeten zijn en kijken naar wat je allemaal hebt.” Helaas is het niet zo makkelijk. Het desolate en eenzame gevoel wordt door dit onbegrip juist versterkt. De depressieve persoon weet heus wel wat hij of zij allemaal heeft maar heeft er geen gevoelsconnectie mee. Dat gevoel van verlies van verbinding met de positieve gevoelens is juist zo kenmerkend tijdens een depressie.
Dat is een van de kenmerken van deze psychische ziekte. Je kan dan niet meer positief of neutraal denken en voelen over dat alles verder prima is, dat het leuk is en dat het je goed gaat.
Wanhopig voelen tijdens een depressie
Gevoelens van wanhoop kunnen je erg overvallen als je merkt dat je depressieve gevoelens niet verminderen of lang voortduren. Het is moeilijk om daar zomaar zelf weer uit te komen. Wanhoop kan toeslaan en je kan denken dat het nooit meer weg zal gaan. Dat die donkere wolken nooit meer voorbij zullen trekken en dat je nooit meer in staat zal zijn om de mooie dingen in het leven om je heen nog als mooi te kunnen ervaren.
Minderwaardigheidsgevoelens bij depressie
Uiteindelijk kan dit leiden tot een steeds groter verlies van eigenwaarde. Je gaat geloven dat jij het niet waard bent om nog langer te leven. Je bent immers doodongelukkig terwijl je alle reden hebt om gewoon dankbaar en blij te zijn. Je omgeving kan dit vaak nog versterken als je weinig begrip krijgt. Hierdoor kom in je in een negatieve vicieuze cirkel terecht waar je op den duur steeds dieper in wegzakt. Je kan gaan ervaren dat je iedereen tot last bent. Dat het misschien wel beter zou zijn als jij er niet meer bent want dan kunnen anderen ook weer verder en hoeven ze zich niet telkens met jou bezig te houden.
Doorbreek de cirkel en vraag hulp.. blijf er niet mee lopen. We kijken samen naar waar je mee zit en wat je helpt om uit die nare donkere gedachtenwereld te komen.
Rouw en verlies
Als je te maken krijgt met een verliessituatie dan krijg je vaak ook te maken met rouwgevoelens. Een diep innerlijk gevoel van verdriet en gemis. Meestal kennen we rouw van een overlijden van een dierbare maar ook kan je rouwen om het verlies van een huisdier, je woonomgeving door een noodzakelijke verhuizing of door verlies van je baan.
Rouwgevoelens brengen vaak allerlei emoties en gevoelens met zich mee.
Rouw en verlies horen bij het leven
De meeste mensen die rouw ervaren komen daar uiteindelijk zelf uit. Het is niet een ‘psychische aandoening’. Rouw hoort bij het leven omdat leven gebeurt tussen geboorte en dood. Een geboorte is vreugdevol, een overlijden is dat doorgaans niet. Verliessituaties horen net zo bij het leven alleen we zien de rouw vaak minder dan de vreugde.
Als je een fijn sociaal netwerk om je heen hebt, die met je mee leeft en waar je terecht kan met je verhaal, dan is dat helpend.
Helaas heeft niet iedereen dat. Daarbij zie je regelmatig dat de omgeving na een paar maanden vindt dat het nu wel over moet zijn.
Ze willen er niet meer over praten of vinden dat je het los moet laten terwijl je nog volop in het verdriet zit.
Hoe lang duurt rouw?
Veel werkgevers en zelfs bedrijfsartsen zeggen dat je na een half jaar rouw maar hulp moet gaan zoeken als je ‘er nog niet overheen bent’ en dat terwijl rouwen makkelijk jaren kan duren. Het eerste jaar is het zwaarst omdat je dan alle belangrijke momenten zonder diegene moet doen die er in het verleden erbij was. Denk aan verjaardagen, feestdagen of andere bijzondere momenten zoals een geboorte, huwelijk of dagje uit.
Het gemis kan dan pijnlijk duidelijk worden en het wordt niet meer hetzelfde als voorheen.
Welke rouwfasen zijn er?
Rouw bestaat uit verschillende fasen waar je doorheen gaat. Vaak begint het met een schok, zelfs als je weet dat het gaat komen.
Daarna kunnen gevoelens van ontkenning, ongeloof, boosheid, verdriet en ook angst opspelen. Hoe moet het nu verder? Waarom nou zij/hij?
Het kan zijn dat je elke ochtend wakker wordt en hoopt dat het niet waar was, dat je het had gedroomd.
De eerste fasen kenmerkt zich met emoties en gevoelens die sterk kunnen wisselen. Daarna komt er een fase van diep verdriet. Sommige mensen kunnen hierin depressief of apathisch reageren. Ze zitten diep in de put en komen tot niets meer. Het leven heeft voor hen geen zin, ze voelen zich verlaten, eenzaam, in de steek gelaten en weten er nog geen invulling aan te geven.
Daarna komt de fase van acceptatie en berusting. Het loslaten van de overledene of het verlies. Een nieuwe invulling gaan geven aan de leegte die achter bleef na het verlies. Nieuwe zingeving vinden waarna er integratie van de verlieservaring kan plaatsvinden.
Wat is onverwerkte of uitgestelde rouw?
Soms zie je dat mensen heel hard of snel weer aan het werk gaan na een rouw of verlieservaring. Ze willen de moeilijke of pijnlijke gevoelens niet aan die ze hebben ervaren kort na het verlies. Door niet de rouw te doorleven krijg je een uitgestelde rouw en daar kan je psychische klachten van krijgen. Je kan last krijgen van hoofdpijn klachten, concentratie of geheugenproblemen, vermoeidheid, toename van middelengebruik (alcohol, drugs, kalmeringsmedicatie). Je ziet dat de stress toeneemt in iemands leven.
Het is belangrijk om je eigen tijd en tempo aan te houden bij een verliessituatie.
Iedereen rouwt verschillend en het is heel normaal dat je na 6 maanden nog regelmatig moet huilen om een groot verlies. Laat anderen je niet vertellen wat je moet voelen of wat je moet doen om ‘er vanaf te komen’. Vraag hulp als je graag met iemand wilt praten over jouw verlies en rouwgevoelens. Neem gerust contact op voor meer informatie of een afspraak.
Angst en paniek
Angsten horen bij het leven. Het is een gezond mechanisme om in bepaalde situaties angst te voelen. Het wordt echter vervelend als je teveel angst ervaart. Als je snel angstig wordt of angst ervaart terwijl daar helemaal geen reden voor is. In dit geval spreek je over angstklachten. Soms is er een terugkerend patroon aan angstklachten waar iemand last van heeft.
Waar kan je angst aan herkennen?
De volgende symptomen herken je als angstklachten:
Piekeren of tobben, telkens in je hoofd bezig zijn met angstige gedachten
Onrust en paniekgevoelens, continu op je hoede of bang zijn
Rampgedachten; stel nou dat… of wat als …
Nachtmerries of flashbacks hebben
De lichamelijke symptomen die kunnen voorkomen zijn:
Trillen, draaierig zijn, duizeligheid, misselijk worden
Buikpijn, spijsverteringsklachten, diarree, overgeven of verstoppingen
Gespannen spieren, pijnklachten
Benauwdheid, pijn op de borst of in de rug of nek
Slechter slapen, wakker schrikken
Hoge bloeddruk, hartkloppingen of hartoverslagen, versnelde hartslag
Versnelde ademhaling
Gedragskenmerken van angst zijn:
Neiging tot vechten of vluchtgedrag of ‘vries’ reactie (verstijven)
Prikkelbaar zijn of huilerig
Terugtrekgedrag of druk gedrag
Heftige emotionele reacties
Vermijdingsgedrag (niet meer iets willen doen)
Soorten angst
Angsten komen in verschillende vormen voor, zoals sociale fobie, claustrofobie, dierenfobie enzovoort.
Bij een sociale fobie vind je het eng om in gezelschappen te zijn, het woord te nemen, een gesprek aan te gaan. Bij claustrofobie is er bovenmatige angst voor kleine of afgesloten ruimtes zoals liften.
We kennen ook hoogtevrees, watervrees, smetvrees, angst om een ernstige ziekte te hebben.
Als angst een ernstige vorm aanneemt en onbeheersbaar wordt kunnen er paniekaanvallen ontstaan. Dit kan je plots overvallen, ook al weet je dat dit geen reële gevaar is. Je weet vaak niet waarom het je overkomt. Kenmerk van paniekaanvallen zijn een algeheel gevoel van controle verlies over jezelf en de angst om ‘gek’ te worden of dood te gaan.
Oorzaken en behandeling angst
Angsten zijn divers en zo ook de oorzaken. Behandeling is op diverse manieren mogelijk.
Het is afhankelijk van persoon en achtergrond hoe de benadering hiervan eruit ziet.
Blijf er niet mee lopen, neem gerust contact met mij op.