Stress en burn-out

Stressklachten ontstaan zodra we spanning voelen. Je hebt positieve stress en negatieve stress waarbij we spanning ervaren bij iets wat we leuk vinden; denk hierbij aan een achtbaan of op vakantie gaan. Of stress ervaren door iets negatiefs wat er met ons gebeurt. Denk hierbij aan een hoge werkdruk, ontslag, een overlijden van een naaste of geliefd huisdier, een ongeval etc. Stress op zich is niet ongezond zolang het maar tijdelijk is en we het goed aan kunnen. Het wordt een probleem als het ons overbelast of teveel wordt. Vaak hebben we dit in het begin niet eens door.

Wat is stress?
Zoals gezegd is stress spanning. Het ontstaat in de hersenen en kan getriggerd worden door een gebeurtenis van buitenaf zoals een ongeval, naar gesprek of angstige of spannende situatie maar het kan ook veroorzaakt worden door iets binnen in ons zoals onze gedachten. Denk hierbij aan gedachten als: als ik nou maar geen SOA heb opgelopen of stel dat hij echt weggaat als ik dat zeg! In ons lichaam ontstaat een stress reactie waarbij we een verschillende reactie op kunnen geven; vechten (met woorden of met je vuisten), vluchten (ik praat niet meer met jou) of vries reactie (black out, verstijven, niet meer weten wat je moet zeggen of moet doen).

Wat doet stress met je?
Vaak hebben mensen niet eens door dat ze last van stress hebben. Vooral als de stress langzaam wordt opgebouwd of als je in een omgeving bent waar het als ‘normaal’ wordt gezien. Denk hierbij aan gezinnen waar regelmatig wordt geschreeuwd tegen elkaar of ruzie is maar ook een werkgever waarbij van je verwacht wordt dat je altijd je werk afmaakt, normaal gevonden wordt om over te werken, veel druk is. Je krijgt dan last van lichamelijk en psychische stress symptomen maar je herkent het niet als stress.Psychische stress kenmerken zijn:
Druk voelen, onrustig zijn
Moe zijn maar vaak niet goed kunnen slapen of wakker schrikken
Prikkelbaar zijn, snauwerig gedrag, snel ruzie maken
Overbelast voelen, je krijgt het niet af, het is nooit goed genoeg
Angst om te falen, perfectionisme of je heel verantwoordelijk voelen
Uitgeput zijn, heel veel slapen, nooit uitgerust voelen
Niet meer kunnen ontspannen
Geheugen en concentratieproblemen
Besluiteloosheid, geen keuze meer durven maken
Wantrouwen of achterdochtig worden
Verslavingsgedrag om te kunnen ontsnappen aan stress
Machteloosheid en/of neerslachtigheid

Wanneer ben je overspannen?
Je bent overspannen als de stress symptomen langer dan een aantal weken aanhouden en je merkt dat je niet meer goed tot rust kan komen. Dat het ontspannen bezig zijn je nog maar met moeite lukt en je eigenlijk het gevoel hebt dat ‘de boog constant gespannen staat’. Je krijgt moeite met dingen onthouden of je focus bij je werk houden. Een boek of stukken lezen lukt niet meer zo goed want als je iets gelezen hebt, weet je eigenlijk niet wat er staat. Je kan het nog maar met moeite onthouden of het begrijpen lukt niet meer zo goed. Je vergeet steeds vaker iets en je ervaart een opgejaagd gevoel. Vaak heb je problemen met slapen; of je slaap teveel of je slaapt te weinig of schrikt wakker in je slaap. Soms heb je last van nachtmerries. Herstel vanuit overspannenheid duurt gemiddeld een half jaar voordat je weer normaal kan functioneren.

Hoe herken je een burn-out?
Een burn-out is de vervolgstap van overspannen zijn. Bij overspannenheid is het ‘elastiekje’ heel ver uitgerekt, bij burn-out is het geknapt. Je stress systeem is kapot. Je kan nog niet eens meer goed je bed uit komen. Een boterham aan de aanrecht smeren is een hele opgave. De batterij is niet alleen leeg maar ook kapot. Dit is ernstig en herstel vanuit een burn-out duurt gemiddeld 1 tot 2 jaar. Vaak word je niet meer helemaal de oude. Bepaalde dingen kan je niet meer goed aan en je zal je leefstijl drastisch moeten veranderen.
Mensen merken overspannenheid en burn-out pas als het al te laat is. Pas dan beginnen ze te merken dat ze niet meer zo goed kunnen functioneren en dat het ze niet goed gaat. Je lichaam en psyche beginnen ernstige klachten te krijgen en je merkt dat het je het zelf niet meer kan verhelpen. Vraag hulp! Neem contact op voor hulp en begeleiding bij stressklachten.